Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο

Ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα με έδρα την Αθήνα. Μετά τη δημιουργία του νέου ελληνικού κράτους, δημιουργήθηκε η ανάγκη για την ίδρυση πανεπιστημίου, προκειμένου να στελεχωθεί η χώρα με επιστήμονες. Το 1835 ιδρύθηκε διδασκαλείο για να αντιμετωπιστούν οι ανάγκες στους τομείς της χειρουργικής, της φαρμακοποιίας και της ιατρικής. Όμως, το πρώτο διάταγμα για την ίδρυση πανεπιστημιακών σχολών δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως το επόμενο έτος και ακολούθησαν δύο νεότερα διατάγματα, το 1837, που όριζαν ότι το πανεπιστήμιο της Αθήνας θα αποτελούσε το ανώτατο εκπαιδευτικό ίδρυμα. Πρώτος πρύτανης του νεοσύστατου πανεπιστημίου διορίστηκε ο Κωνσταντίνος Σχινάς. Το Ε.Κ.Π. ιδρύθηκε στις 3 Μαΐου 1837 και στεγάστηκε στο σπίτι του αρχιτέκτονα Σταμάτη Κλεάνθη, στη βορειοανατολική πλευρά της Ακρόπολης. Ήταν το πρώτο πανεπιστήμιο όχι μόνο στο νέο ελληνικό κράτος αλλά και γενικότερα στην ανατολική Μεσόγειο. Το αποτελούσαν τέσσερις σχολές: θεολογίας, νομικής, ιατρικής και τεχνών (η οποία περιλάμβανε τότε τις εφαρμοσμένες επιστήμες και τα μαθηματικά). Είχε 33 καθηγητές, 52 φοιτητές και 75 μη εγγεγραμμένους ακροατές.Στις 2 Ιουλίου 1839 θεμελιώθηκε το νέο πανεπιστήμιο, με σχέδια που φιλοτέχνησε ο Δανός αρχιτέκτονας Χριστιανός Χάνσεν. Τον θεμέλιο λίθο έβαλε ο βασιλιάς Όθωνας και τα έξοδά του καλύφθηκαν από εράνους που έκανε ειδική επιτροπή. Τα μαθήματα άρχισαν το 1841, πριν ακόμα αποπερατωθεί η οικοδόμηση του πανεπιστημίου. Το 1850 είχαν ολοκληρωθεί τα κυριότερα τμήματά του. Η εσωτερική και εξωτερική διαμόρφωση και διακόσμησή του συμπληρώθηκαν το 1863. Το 1887 θεμελιώθηκε το Χημείο της οδού Σόλωνος. Το 1929 άρχισε η ανέγερση της Ιατρικής Σχολής στο Γουδί και του πανεπιστημιακού Λαϊκού Νοσοκομείου (Βασιλεύς Παύλος), ενώ το 1960 λειτούργησε και το πανεπιστημιακό Μουσείο Υγιεινής. Η μεγάλη αλλαγή στη δομή του πανεπιστημίου έγινε το 1904, όταν η Σχολή των Τεχνών διασπάστηκε στη Σχολή των Τεχνών και στη Σχολή των Επιστημών, η οποία περιέλαβε τις νέες σχολές φυσικής, μαθηματικών και φαρμακευτικής. Το 1919 προστέθηκε το τμήμα της χημείας και το 1922 η σχολή της φαρμακευτικής ξεχώρισε ως τμήμα. Το 1932 ξεκίνησε η ανέγερση της σχολής θεωρητικών επιστημών, στο οικοδομικό τετράγωνο Σόλωνος-Σίνα-Μασσαλίας και Ακαδημίας. Στη δεκαετία του 1960 άρχισαν κατασκευαστικές εργασίες στην Πανεπιστημιούπολη, στην περιοχή Ζωγράφου. Τα κτίρια της Πανεπιστημιούπολης περιλαμβάνουν αυτά της φιλοσοφικής και θεολογικής σχολής, τα τμήματα της σχολής θετικών επιστημών και τη Φοιτητική Εστία. Για την άσκηση των φοιτητών το πανεπιστήμιο διατηρεί σπουδαστήρια, εργαστήρια, εκπαιδευτικά μουσεία, βοτανικό κήπο, πανεπιστημιακές κλινικές και νοσοκομεία. Για την κοινωνική μόρφωση των φοιτητών και τη βελτίωση των συνθηκών διαβίωσής τους, διατηρεί την Πανεπιστημιακή Λέσχη στην οδό Ιπποκράτους. Το Πανεπιστήμιο Αθηνών αρχικά ονομαζόταν Οθώνειον, μετά την έξωση του Όθωνα Εθνικόν και ύστερα από τη μεταβίβαση του κληροδοτήματος Δομπόλη (1912) Ε.Κ.Π. Είναι ίδρυμα δημοσίου δικαίου και διοικείται από τον πρύτανη και την πανεπιστημιακή σύγκλητο, η οποία αποτελείται από τον πρύτανη, τον προπρύτανη, τον αντιπρύτανη, πέντε κοσμήτορες της σχολής και δύο καθηγητές. Το 1932 κατοχυρώθηκε η πανεπιστημιακή αυτοτέλεια. Στο Ε.Κ.Π. λειτουργούν 5 σχολές και 29 τμήματα, από τα οποία τα 5 είναι ανεξάρτητα. Συγκεκριμένα λειτουργούν: Θεολογική Σχολή, που περιλαμβάνει τα τμήματα της θεολογίας και της κοινωνικής θεολογίας· Σχολή Νομικών, Οικονομικών και Πολιτικών Επιστημών, στην οποία ανήκουν τα τμήματα νομικής, οικονομικών επιστημών, πολιτικής επιστήμης και δημόσιας διοίκησης· Φιλοσοφική Σχολή, στην οποία υφίστανται τα τμήματα φιλολογίας, φιλοσοφίας-παιδαγωγικής και ψυχολογίας και πρόγραμμα ψυχολογίας, ιστορίας και αρχαιολογίας, αγγλικής γλώσσας και φιλολογίας, ιταλικής και ισπανικής γλώσσας και φιλολογίας, γαλλικής γλώσσας και φιλολογίας, γερμανικής γλώσσας και φιλολογίας, μουσικών σπουδών, θεατρικών σπουδών· Σχολή Θετικών Επιστημών, η οποία περιλαμβάνει τα τμήματα φυσικής, χημείας, μαθηματικών, βιολογίας, γεωλογίας, γεωφυσικής-γεωθερμίας, πληροφορικής και τηλεπικοινωνιών· Σχολή Επιστημών Υγείας, η οποία περιλαμβάνει την ιατρική σχολή και τα τμήματα οδοντιατρικής, φαρμακευτικής και νοσηλευτικής. Τέλος, στα Ανεξάρτητα Τμήματα περιλαμβάνονται το τμήμα επιστήμης φυσικής αγωγής και αθλητισμού (ΤΕΦΑΑ), το παιδαγωγικό τμήμα δημοτικής εκπαίδευσης, το τμήμα εκπαίδευσης και αγωγής στην προσχολική ηλικία, το τμήμα επικοινωνίας και μέσων μαζικής ενημέρωσης και το τμήμα μεθοδολογίας, ιστορίας και θεωρίας της επιστήμης. Οι περισσότερες σχολές και τμήματα του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου στεγάζονται στα κτίρια της Πανεπιστημιούπολης, στην περιοχή του Ζωγράφου (φωτ. ΑΠΕ).